In 2050 is Nederland, ondanks een stijgende zeespiegel en meer variabele aanvoer van rivierwater, nog steeds een veilige en weerbare delta. Land en water zijn beschermd met betaalbare, circulaire, klimaatneutrale en natuur-inclusieve maatregelen. Havens zijn bereikbaar en rivieren, kanalen en de Noordzee zijn veilig bevaarbaar.
De Nederlandse delta heeft de strengste normen voor overstromingsrisico wereldwijd. De bescherming heeft meerdere lagen: waterkeringen en dijken, ruimtelijke inrichting, en een goede crisisorganisatie. Onzekerheid over de snelheid van zeespiegelstijging, sterker schommelende rivierafvoeren, heviger neerslagextremen en langere droogteperioden, in combinatie met andere maatschappelijke opgaven zoals klimaatmitigatie en circulariteit, vragen om nieuwe afwegingen en oplossingsrichtingen voor de verre toekomst. Die raken ook andere innovatiethema’s en al lopende beleids- en uitvoeringsprogramma’s.
De kennis- en innovatie-agenda voor het thema Landbouw, water en voedsel focust enerzijds op innovatieve aanvullingen op onze bescherming tegen overstromingen, en anderzijds op de verdeling van het beschikbare water over Nederland. De oplossingen moeten voldoen aan allerlei randvoorwaarden zoals haalbaarheid, betaalbaarheid, snelheid, maar ook aan verminderd energie- en grondstofverbruik, biodiversiteit en natuur-inclusiviteit.
Uiteenlopende sectoren worden betrokken bij het ontwerpen van methoden om minder energie te verbruiken en bouwgrondstoffen (zoals zand en grind) meer circulair toe te passen. Sectoren met wie deze grondstoffen worden gedeeld zijn betrokken bij de bouw van onder andere woningen, bedrijfspanden, wegen en andere infrastructurele werken.
Voor een vitale, weerbare delta als Nederland is duurzame en veilige zeevaart en binnenvaart cruciaal. Mondiaal is de economisch belangrijke maritieme sector nu nog verantwoordelijk voor bijna drie procent van de totale uitstoot van broeikasgassen. In de toekomst worden schepen en maritieme installaties met minimaal grondstofverbruik gebouwd en gerecycled, en kunnen ze bovendien klimaatneutraal worden ingezet – ook voor de bescherming van de Hollandse delta.
De komende decennia zal de drukte op zeeën, rivieren en kanalen toenemen, bijvoorbeeld door sterke uitbreiding van energie- en voedselproductie op zee en de noodzaak om meer vracht duurzamer en dus per schip te vervoeren. Innovatie zal nodig zijn om ondanks die toenemende drukte de veiligheid op peil te houden en waar mogelijk nog te vergroten.
Drie innovatieprogramma’s
Einddoel 2050
In 2030 zijn duurzame maatregelen om delta’s te beschermen, weerbaar en bereikbaar te houden doorontwikkeld. De geschiktheid van maatregelen zijn bekend, ook met het oog op de lange termijn en voor extremere scenario’s.
Wat willen we bereiken:
Gewenste resultaten: (Volgorde: van toepassingsgericht naar fundamenteel onderzoek)
In 2030 heeft slim en circulair gebruik van (bouw) grondstoffen en een duurzame slibeconomie de vraag naar primaire abiotische (bouw)grondstoffen gehalveerd. De winning is verduurzaamd.
Wat willen we bereiken
Maatregelen om scheepvaart emissieloos en veilig te laten plaatsvinden en scheepsbouw digitaal, modulair en circulair te maken zijn doorontwikkeld en toegepast. Hierbij wordt maritieme data veilig gedeeld en data over de hele levenscyclus slim gebruikt.
Theory of Change-schema’s
Bovenstaande innovatieprogramma’s zijn ook samengevat volgens de Theory of Change-methode. Deze schema’s zijn meer in detail uitgewerkt en geven de onderlinge samenhang tussen de innovatieprogramma’s weer. U kunt de schema’s hier downloaden.